Anatol J Med . 2005; 15(2): 85-89 | DOI: 10.5222/terh.2005.67348

QT Dispersion in Children with Leukemia

Elif Kazancı¹, Hüseyin Gülen², Timur Meşe¹, Demet Uzunkaya¹, Ayşe Erbay¹, Canan Vergin^1
1Dr. Behcet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hematoloji-Onkoloji ve Kardiyoloji Klinikleri, İzmir
²Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı, Manisa

Aim: Prolonged QT dispersion (QTD) and corrected QT dispersion (QTcD) have been associated with serious arrhythmias and sudden death in many forms of heart disease, including childhood leukemia. The purpose of this study was to determine the possible cardiac adverse effects of anthracycline treatment on corrected QT dispersion (QTcD) in patients with leukemia who were on therapy and who had completed the therapy. Methods: The QT dispersion was evaluated in 24 (43.6%) female ond 31 (56.4%) male patients with acute lymphoblastic leukemia whose mean age was 8.8 ± 4.2 years. Mean duration of follow-up was 34.1 ±21.0 (range 1-80) months. The cumulative anthracycline dose was determined for each patient and expressed as milligrams per square meter. Serum levels of electrolytes, proteins, thyroid function tests, and electrocardiograms (ECG) were evaluated simultaneously. The measures of dispersion for QT interval (QTD) and for QTc interval (QTcD) were accepted as differences between the maximum and minimum QT and QTc intervals, respectively, and measured in 12 lead in each ECG. SPSS 10.0 for Windows was performed for statistical analysis. Comparisons between groups of patients were done using Students two-tailed t test and Kruskall-Wallis test. Statistical significance was taken to be a p value < 0.05. Results: The patients still on treatment (n: 21) and the patients in remission were compared. The differences were found only in QT interval and albumin levels (0.31 ± 0.04 versus 0.34 ± 0.04, p: 0.009 and 3.7 ± 0.6 ver sus 4.2 ±0.5, p-.O.Ol, respectively). In the children who had taken cumulative anthracycline dose <250 mg/m2 (m 44) and >250 mg/m2 (n: 11), there were no difference in electrocardiographic measurements but there were difference in serum globulin levels (2.7 ± 0.5 versus 3.2 ± 0.9 p: 0.02, respectively). Conclusion: No remarkable cardiotoxicity of chemotherapy protocols (ALL BFM 95 and TRALL 2000) is detected in electrocardiographic evaluation of the leukemic children both on therapy and during remission for average three years. However, further monitoring and evaluation with such sensitive and non-invasive methods should be done for longer periods.

Keywords: Leukemia, anthracycline, QT dispersion

---

Lösemili Çocuklarda QT Dispersiyonu ve Önemi

Elif Kazancı¹, Hüseyin Gülen², Timur Meşe¹, Demet Uzunkaya¹, Ayşe Erbay¹, Canan Vergin^1
1Dr. Behcet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hematoloji-Onkoloji ve Kardiyoloji Klinikleri, İzmir
²Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı, Manisa

Amaç: Çocukluk çağı lösemi tedavi protokolleri çoklu ve yüksek dozlarda kemoterapik ajanları kapsar. Bunlar, kalp ve diğer birçok doku ve organ üzerinde önemli toksisite nedeni olduğundan hastalar tedavi sırasında ve sonrasında yan etkiler açısından izlenmektedir. QT dispersiyonundaki artışın kardiyak ölümler açısından artmış risk ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmada, halen kemoterapi alan ve tedavilerini tamamlamış remisyondaki lösemili çocuklarda olası kardiyak yan etkilerin "düzeltilmiş QT dispersiyonu (QTcD)" kullanılarak araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Akut lenfoblastik lösemili 24 (%43.6)'ü kız, 31 (%56.4)'i erkek toplam 55 çocukta (ortalama yaş: 8.8 ± 4.2 yıl) QT dispersiyonları değerlendirildi. Hastaların ortalama izi em süresi 34.1 ± 21.0 (aralık 1-80) ay idi. Tüm hastaların kümülatif antrasiklin dozları (mg/m2) belirlendi. EKG çekimlerinin yapıldığı gün eşzamanlı olarak serum elektrolit ve protein düzeyleri, tiroid fonksiyon testleri kontrol edildi. QT ve QTc intervalleri için dispersiyon, her EKG'de ki 12 derivasyonda maksimum ve minimum QT ve QTc intervalleri arasındaki farklılık olarak hesaplandı. Veriler SPSS 10.0 for Windows programı kullanılarak analiz edildi. Bulgular: Tedavisi süren (n: 21) ve tedavisi tamamlanmış olan (n: 34) olgular arasında QTc, QTD, QTcD, tiroid fonksiyonları, elektrolitler, globülin düzeyi ve tiriod fonksiyon testleri ve kümülatif antrasiklin dozları açısından farklılık saptanmazken, sadece QT süresi ve albümin düzeyi açısından farklılık saptanmıştır (sırasıyla 0.31 ± 0.04 e karşı 0.34 ± 0.04, p: 0.009 ve 3.7 ± 0.6'ya karşı 4.2 ±0.5, p.-O.Ol). Kümülatif antrasiklin dozu <250 mg/m2 (n: 44) ve >250 mg/m2 olan olgularda (mil) ise elektrokardiyografik ölçümlerde farklılık saptanmazken sadece globülin seviyesi farklı bulunmuştur (2.7 ± 0.5'e karşı 3.2 ± 0.9 p: 0.02). Sonuç: Hastalarımızda kullanılan kem o terapi protokollerinin (ALL BFM 95 ve TRALL 2000) tedavi sırasında ve tedavi sonu ortalama üç yıl içinde belirgin kardiyotoksisiteye yol açmadığı görülmüş, hastaların daha uzun süreli izlemlerinin gerekli olduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Lösemi, antrasiklinler, QT dispersiyonu

---

CITE