Özet

Akciğer kanseri son 70 yılda giderek daha fazla gözlenmektedir. Geçmişte tümör gelişiminde önemi olduğu düşünülen birçok faktör artık kanserle ilişkisiz ya da çok az etkili olarak değerlendirilmektedir. Asbest, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, nikel, arsenik, radon ve vinil klorid benzeri maddelere maruz kalmak da kansere neden olmaktadır. Fakat tüm bunların önemi sigara içiminin rolüyle karşılaştırıldığında son derece silikleşmektedir. Tütünün tarihi M.S. 600 yılı kadar eskiye dayanmaktadır. Kızılderililerin dini veya medikal sebeplerle tütün içtikleri bilinmektedir. Sigaranın tehlikelerine ilişkin ilk makale ise 1964 yılında basılmış ve sigaradaki nikotin ile katranın kansere yol açtığına dikkat çekilmiştir. Sigara dumanı yüksek düzeyde tütüne özgü karsinojenik nitrozaminler içerir. Bu yüzden “sigara içmeyen” hayvanlarda, insanlardakine benzer sigarayla ilişkili akciğer tümörleri gelişmez.

Çoğu akciğer kanseri, hastalara sınırlı tedavi seçeneği sunulabilecek ileri evrede tanı alır. Akciğer kanseri gelişiminde; genetik, epigenetik ve çevresel faktörleri içeren ve anahtar role sahip onkogenlerle tümör supresör genlerin düzensiz etkileşimlerine bağlı kanserle ilişkili sinyal yolaklarının aktivasyonuna yol açan çoklu kanserojenik aşamalar gözlenir. Yıllarca akciğer kanseri küçük hücreli ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri olarak sınıflanmış ve bu sınıflama tedavi için yeterli olmuştur. Son on yılda, akciğer kanser gelişiminde etkili birçok moleküler değişiklikler keşfedilmiş olup; bunlar daha çok adenokarsinomlarda saptanmaktadır. Bu nedenle, histopatolojik incelemede özel olarak hedeflenmiş moleküler testlerin uygulanacağı tümörleri etkili bir şekilde belirleyebilmek için adenokarsinomun diğer akciğer karsinomlarından ayırt edilmesi amaçlanmaktadır.

Bu derleme, 2015 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) akciğer tümörleri sınıflamasına göre akciğer tümörlerinin histopatolojik özelliklerini özetlemeyi ve akciğer kanseri oluşup ilerlemesinin altında yatan moleküler anormallikleri irdelemeyi amaçlamaktadır.