Özet

GİRİŞ ve AMAÇ

Yeme tutum ve davranışları genetik, çevre, hormonlar, bireyin o anki duygusal durumu, sosyo-demografik özellikler, geçmiş deneyimler, kültürel ve dini inanışlar, medya, beden algısı, şişmanlık, iştah gibipek çok faktörden etkilenmektedir. Yeme davranışının psikolojik açıdan ele alındığında insanların günlük hayatta çeşitli olaylar sonucu sıkça maruz kaldığı stres, gerginlik, can sıkıntısı, mutluluk, sevinç, heyecan gibi duygularla yakından ilişkili olduğu görülmektedir. Bu araştırma adolesanlarda yeme farkındalığının belirlenmesi amacı ile planlanmıştır.

YÖNTEM ve GEREÇLER

Çalışmamız Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı Kliniğinde planlanmış ve hastane yerel etik kurulu ile İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü etik kurulundan onay alındıktan sonra yapılmıştır. Araştırma Mart 2019-Haziran 2019 tarihleri arasında İzmir ili lise çocuklarına Yeme Farkındalığı Ölçeği-30 (YFÖ-30) uygulanarak yapılmıştır. Bu çalışma kapsamında; 14-18 yaş aralığında yer alan ve İzmir ilinde lise eğitimine devam eden öğrenciler çalışma popülasyonunu oluşturmuştur.Belirlenen örneklem, tabakalı basit rasgele örnekleme yöntemi ile olmuştur. Bu yöntem baz alınarak ve 0,2 hata marjini, 0,80 güç değeri, % 95 güven düzeyi ile hesaplanan örneklem büyüklüğü 2401 olarak belirlenmiştir. Veri toplama yöntemi olarak Köse ve arkadaşları tarafından Türkçe diline kazandırılmış 30 sorudan oluşan Yeme Farkındalığı Ölçeği(YFÖ-30) öğrencilere uygulanmıştır.

BULGULAR

Çalışmaya toplamda 2137 lise çağı öğrenciye dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen öğrencilerin %42.7’si 9. sınıf, %30.4’ü 10. sınıf, %15’i 11. sınıf, %3.9’u 12. sınıf öğrencisidir. Çalışma grubunun %56.7’sini kız öğrenciler oluşturmuştur. En fazla ortalama puan ise 15,99 ± 2.70 ile bilinçli beslenme alt grubunda olmuştur. Alt boyut puanları normal dağılıma uymadığı için nonparametrik test kullanılarak alt gruplarla cinsiyet ilişkisi değerlendirilmiştir.

TARTIŞMA ve SONUÇ

Sonuç olarak erişkin bireyler üzerinde yeme farkındalığı ve bunu etkileyen etkenler üzerinde yapılmış pek çok çalışma olmakla birlikte, özellikle erişkin çağa geçmek üzere olan adolesanlar üzerinde yapılmış çalışma sayısı azdır. Bu çalışmanın bu açıdan literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.