Öz

Amaç

Kanser, dünya çapında insan hayatını tehdit eden küresel bir sağlık sorunudur. Kanser tanısına ilişkin farkındalık zamanla değişim göstermiştir. Bir kanser hastasının hastalığı hakkındaki bilgi ve farkındalık düzeyi, hastanın yaşam kalitesini, psikolojisini etkileyen ve hastaların tedaviye ve karar alma sürecine katılımına katkıda bulunan en önemli faktörlerdendir. Ülkemizde bu konuda çok az çalışma yapılmıştır. Bu nedenle, onkoloji ünitemize başvuran yeni tanı almış kanser hastalarının bilgi ve farkındalık düzeyini ölçmeyi amaçladık.

Yöntem

Çalışmaya tıbbi onkoloji polikliniğine başvuran 159 yeni tanılı kanser hastası dahil edildi. Hastaların ve/veya hasta yakınlarının hastalıkları hakkındaki bilgi ve farkındalık düzeylerini değerlendirmek amacıyla 21 sorudan oluşan bir anket uygulandı.

Bulgular

Hastaların büyük çoğunluğu (n=140, %88), onkoloji kliniğine başvurmadan önce kanser tanısı hakkında bilgilendirildiğini belirtmiştir. Ancak sekiz hasta (%5) herhangi bir bilgi almadığını belirtti. On bir hastanın yakını (%7) hastalarından kanser tanısını gizlemeyi tercih etti. Yaşlı hastaların yakınları kanser tanılarını gizleme eğilimindeydi (p=0,023). Diğer demografik bilgiler ve hastalıkla ilişkili faktörler (organ, evre vb.) arasında tanı farkındalığı yönünden farklılık yoktu. Kanser hastası ve/veya yakınlarının çoğu tanılarını bilmesine rağmen, %25’i kendilerine verilen bilginin yeterli olmadığını düşünmektedir. Bunun ileri yaş, düşük gelir düzeyi, cerrahi olmayan kliniklerde tanı alma, açıklama için yeterli zaman ayrılmaması ve anlaşılır bir dil kullanılmaması ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Hastaların hekimlerden en önemli beklentileri hastalığın prognozu, kanser hakkında açık ve anlaşılır bilgi, tedavi seçenekleri ve tedavilerin yan etki profili olmuştur.

Sonuç

Çalışma, ülkemizde kanser hastalarına bilgi sağlama konusundaki tutumların Batı ülkelerindeki tutumlara benzer olduğunu ve zamanla iyileştiğini göstermiştir. Hastaların daha iyi bilgilendirildiğinden emin olmak için hasta yakınlarının tutumu iyileştirilmelidir. Hastalara tatmin edici bilgi sağlamak için hasta-hekim iletişimi çok önemlidir. Açıklamalar için yeterli zaman ayrılmalı ve hastalarla anlayabilecekleri bir dilde konuşulmalıdır. Açıklama yaparken hastaların beklentilerini göz önünde bulundurmak önemlidir.